مرغ صراحی سلجوقی موضوع این مقاله است. در این مرغ سفالی چند تکنیک سفالگری دورۀ سلجوقی به صورت همزمان به کار رفته است. این اثر یک ابریق، تنگ، یا صراحی دوپوسته است. که چون سر آن به سر خروس شبیه است. به آن مرغ صراحی گویند. منظور از دو پوسته بودن، این است که ابتدا یک تنگ کوچک داخلی ساخته شده است. سپس، لعاب فیروزه‌ای روی آن اعمال و پخت شده است. و در نهایت، پوستۀ دوم ساخته و به کار اضافه شده است.
تکنیک‌های سفالگری در ساخت مرغ سلجوقی
همانطور که در بخش قبل توضیح داده شد. تکنیک‌های متنوعی برای ساخت اثر به کار رفته است. تنگ داخلی سفال چرخساز است. روی آن یک لعاب فیروزه‌ای اعمال شده است. سپس، تنگ پوستۀ دوم ابتدا به کمک چرخساز ساخته شده است. قسمت سر خروس و دم آن جداگانه ساخته شده. و به بدنۀ اصلی تنگ الصاق شده است. به کمک کاترهای بسیار تیزی بدنۀ تنگ مشبک شده است. پس از یک بار پخت بدنه، نقاشی زیرلعابی با رنگ مشکی روی کار انجام شده. نقوش اسلیمی روی کار به کمک این سبک نقاشی اعمال شده است.
پوستۀ داخلی برای استفاده و نگهداری مایعات است. و پوستۀ خارجی برای تزیین است. نقوش گیاهی و دو نوار کتیبه‌ای دور گردن. و پایۀ ظرف هم به روش قلم مشکی کار شده است. بنابراین می توان از تکنیک های سفالگری زیر در مرغ صراحی سلجوقی نام برد:
-
- ساخت تنگ با چرخ سفالگری
-
- مشبک کاری تنگ سفالی
-
- نقاشی زیرلعابی
-
- نقاشی قلم مشکی
ساخت ظروف حیوانی در زمان سلجوقی
جالب است بدانید که ساخت ظروف حیوانی شکل در فلزکاری دوران اسلامی بسیار رایج بود. مخصوصاً در سفالگری سلجوقی از جمله در خراسان. ساخت ظروف فلزی با الهام از پیکرۀ حیوانات بسیار دیده می شود. به همین دلیل، برخی برآنند که این اثر به تقلید از ظروف فلزی ساخته شده است.
محل نگهداری تنگ سفالی سلجوقی
مرغ صراحی سلجوقی در حال حاضر یکی از اشیاء مهم مجموعۀ گالری جمیل است. گالری جمیل در واقع گالری هنر اسلامی در موزۀ ویکتوریا و آلبرت لندن است. این گالری محل نگهداری شاهکارهاری مهمی از هنر ایران است. از جمله آثار شگفت انگیز دیگری که در بازدید از این موزه می توانید ببینید: فرش شیخ صفی الدین اردبیلی. که به شکل یک فضای مقدس در کف گالری در داخل یک ویترین شیشه‌ای بزرگ پهن شده است.
.